Ο Άγιος Νίκων γεννήθηκε γύρω στο 920 μ.Χ. Πατρίδα του είχε κάποια χώρα του Πόντου που την έλεγαν Πονεμωνιακή. Οι γονείς του ήταν πλούσιοι και του καλλιέργησαν την ευσέβεια και την πίστη στον Σωτήρα Χριστό. Ο Νίκων ήταν ταπεινός και φρόνιμος σε όλα, σεμνός και απλός στους τρόπους. Σε ηλικία μόλις 20 ετών εγκατέλειψε το πατρικό του σπίτι και εγκαταβίωσε στο μοναστήρι της Χρυσής Πέτρας, όπου έμεινε δώδεκα χρόνια. Στη συνέχεια επισκέφθηκε χώρες της Ανατολής  και κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού για τρία χρόνια.

Το 961 μ.Χ. πήγε στην Κρήτη με προτροπή του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, όπου με έδρα την πόλη της Γορτύνης επέδειξε ιδιαίτερο ιεραποστολικό ζήλο. Στα επτά χρόνια της παραμονής του στο νησί, κατόρθωσε να χειραγωγήσει τους κατοίκους της Κρήτης στην αληθινή πίστη, η οποία είχε αλλοτριωθεί από τους κατακτητές, και να οικοδομήσει πολλούς ναούς. Απέσπασε μάλιστα τον σεβασμό και την αγάπη των Κρητών, οι οποίοι του απέδωσαν ευγνωμόνως τον τίτλο «Μετανοείτε», επειδή καλούσε διαρκώς τους χριστιανούς σε μετάνοια.

Το 968 μ.Χ. έφτασε στην Πελοπόννησο. Εκεί επισκέφτηκε την Επίδαυρο και άλλες κοντινές πόλεις. Όλα όσα είναι σχετικά με τον όσιο Νίκωνα, όπως τονίζει ο βιογράφος του είναι πάνω από κάθε νόημα και κάθε περιγραφή. Όταν λοιπόν, έφτασε στο Άργος και άρχισε να κηρύττει, πήγε και στο σπίτι του Ιωάννη Βλαβεντέριου, ο οποίος υπέφερε μαζί με την κόρη του από φοβερή χρόνια νόσο εξαιτίας κάποιας δαιμονικής μαγγανείας. Ο Όσιος έδειξε για άλλη μια φορά τη φιλανθρωπία του, τους ευσπλαχνίστηκε για την ανίατη ασθένειά τους και προσευχήθηκε αμέσως. Στη συνέχεια ακούμπησε το χέρι του πάνω στους ασθενείς και τους θεράπευσε. Στο Άργος και το Ναύπλιο λοιπόν, πολλοί ήταν εκείνοι που έγιναν χάρη στο κήρυγμα και τα θαύματά του θεοσεβείς και εργάτες της αρετής.

Από το Ναύπλιο κατευθύνθηκε προς τη Σπάρτη, ενώ στη συνέχεια επισκέφτηκε τη Μάνη, τη Μεσσηνία και την Αρκαδία. Αφού έλαμψε παντού με το φλογερό του κήρυγμα περί μετανοίας, επέστρεψε στη Σπάρτη, η οποία την εποχή εκείνη ονομαζόταν Λακεδαιμονία. Πλήθος κόσμου συγκεντρωνόταν στη Λακεδαιμονία για να ακούσει το κήρυγμά του, ενώ η πλούσια ιεραποστολική του δράση επισφραγίσθηκε με την ανοικοδόμηση περικαλλούς ναού στο όνομα του Σωτήρος Ιησού Χριστού, ο οποίος μάλιστα σχεδιάστηκε από τον ίδιο. Ο ναός αυτός μετατράπηκε αργότερα σε μοναστήρι. Στο μοναστήρι αυτό ο όσιος Νίκων κοιμήθηκε εν ειρήνη στις 26 Νοεμβρίου του 998 μ.Χ., ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά και εορτάζει την πάντιμη μνήμη του.